
Có thể nói quyết định mua lại cổ phiếu quỹ của các NH thường sẽ không quá thường xuyên như các Doanh nghiệp. Tuy nhiên, một mục tiêu sau cùng của 1 DN nói chung là tối đa hóa giá trị cho cổ đông, vậy nên việc mua cổ phiếu quỹ là một trong những quyết định phân bổ vốn quan trọng nhất của ban lãnh đạo để đạt được mục tiêu trên. Ở các thị trường phát triển, kỹ năng phân bổ vốn cũng vẫn còn ít nhận được sự chú ý tuy nhiên một số nghiên cứu trên những công ty vĩ đại thì các CEO đều đặt trọng tâm vào vấn đề này ngoài việc làm sao vận hành công ty một cách hiệu quả, trong thời gian mà những CEO này đương nhiệm thì họ đã ra quyết định cho DN mua lại phần lớn cổ phiếu quỹ .DN căn bản có 5 cách để tạo ra thêm giá trị cho cổ đông là: mở rộng hoạt động hiện tại, chia cổ tức bằng tiền mặt, mua lại DN khác, trả bớt nợ vay và nếu không biết đầu tư vào đâu tốt hơn thì có thể đầu tư ngược lại vào chính công ty của mình. Nhìn trên góc độ động cơ hoàn cảnh:
2. Một DN có thể mua cổ phiếu quỹ sau đó có thể bán lại cho các đối tác chiến lược, chia thưởng cho nhân viên (ESOP). Sắp tới dự thảo luật chứng khoán sẽ siết chặt hơn vấn đề này và chỉ cho phép DN đăng ký mua để giảm vốn điều lệ, điều này đang gây tranh cãi khá nhiều đặc biệt trong ngành NH việc mở rộng chi nhánh, phòng giao dịch quy định bởi pháp lý mang tính định lượng và căn cứ trên vốn điều lệ.
3. DN mua vì muốn “cứu” giá cổ phiếu rơi mạnh trong ngắn hạn hoặc mua vì để chống một cuộc “thâu tóm thù địch”.
4. DN mua vì đang có một sự khác biệt khá lớn giữa thị giá và giá trị thực, đồng thời nhận thấy tiềm năng tăng trưởng trong tương lai còn dài, việc cân nhắc giữa chi phí cơ hội của việc đầu tư vào dự án khác không hấp dẫn bằng việc đầu tư vào chính DN. Đồng thời, mua lại cổ phiếu giúp gia tăng giá trị cho cổ đông mà cổ đông sẽ không bị đánh thuế như trong trường hợp nhận cổ tức bằng tiền mặt.
Có thể thấy quyết định mua cổ phiếu quỹ hiện nay của các NH khi thị trường đang thuận lợi mặc dù tín dụng bị xiết nhưng theo đà hồi phục của nền kinh tế, các DN cũng tăng trưởng tốt, thu nhập cá nhân cải thiện và hệ thống NH được hưởng lợi rất nhiều từ điều này. Còn nhớ lại thời điểm năm 2014 khi ban lãnh đạo Ngân hàng ACB quyết định mua lại 41,4 triệu cổ phiếu trong bối cảnh hệ thống NH chưa phục hồi rõ ràng, nợ xấu tăng cao, ảnh hưởng từ thương vụ Bầu Kiên còn rất lớn tuy nhiên với quan điểm rằng hệ số an toàn vốn của ACB thời điểm đó đang ở mức 14% cùng với triển vọng thu hồi nợ tốt thì cổ phiếu ACB là một khoản đầu tư triển vọng vì thị giá đang dưới giá trị thực. So sánh quyết định của ACB nhóm NH trên có phần ngược nhau vì hiện tại ACB đang muốn bán lượng cổ phiếu quỹ này, một phần thưởng cho nhân viên và phần còn lại phân phối cho một số ban lãnh đạo, cổ đông lớn.
Mình thấy có 1 vài vấn đề với các quyết định mua cổ phiếu quỹ giai đoạn qua của các ngân hàng:
1. Các ngân hàng này nhiều năm không trả cổ tức bằng tiền (hoặc ở mức rất thấp) với lý do giữ lại lợi nhuận để phát triển, vậy việc mua lại cổ phiếu với lý do giá cổ phiếu thấp, là cơ hội kinh doanh có vẻ chưa được thuyết phục.
2. Tỷ lệ sở hữu của các cổ đông lớn, HĐQT, ban điều hành và người có liên quan của các ngân hàng tư nhân Việt Nam chưa bao giờ là rõ ràng, nhiều TH mua lại cổ phiếu quỹ dưới hình thức thỏa thuận, liệu có đảm bảo minh bạch? Mình trường hợp ban điều hành bỏ tiền cá nhân để mua thêm cổ phiếu hơn sẽ hợp lý hơn là dùng tiền của chính doanh nghiệp mua lại cổ phiếu quỹ.
3. Với tư duy đầu tư giá trị, nhà đầu tư sẽ mong muốn ngân hàng tập trung vào hoạt động kinh doanh (tăng trưởng nguồn khách hàng, quản trị rủi ro, …) thay vì “kinh doanh” trên cổ phiếu của mình.
Chào bạn. Đầu tiên xin cám ơn những góp ý thực tế từ bạn nhé. Bạn có ý rất hay là việc mua cổ phiếu quỹ phải xét tới “động cơ” và “bối cảnh” của việc này ạ. Bên cạnh đó, cần xem xét trong lịch sử về “tính độc lập” trong việc ra quyết định cũng như chiến lược của các Ngân hàng so với phần còn lại của thị trường. Với ngành này thì yếu tố đạo đức kinh doanh và rủi ro sẽ tác động rất lớn tới hiệu quả hoạt động và nhà đầu tư cá nhân thì chỉ nên chọn các Ngân hàng có khẩu vị rủi ro phù hợp và tin tưởng vào đạo đức cũng như các triết lý của ban quản trị, ban điều hành của Ngân hàng đó. 🙂