Chuyên môn của một nhà đầu tư

“Đừng để thời gian trôi qua thật lãng phí, hãy đọc và suy ngẫm để tạo ra giá trị bền vững trong tương lai” – VOT PARTNERS 

Tiếp tục với mục tiêu thay đổi quan điểm và tạo ra môi trường đầu tư chuyên nghiệp hơn cho nhà đầu tư cá nhân, tầng lớp bị thua thiệt về mặt thông tin, chuyên môn cũng như tư duy ban đầu về đầu tư có phần sai lệch.

Sau khi nhận thức được các yếu tố cấu thành của một nhà đầu tư thành công và biết được mình đang ở đâu trong nấc thang đầu tư. Chúng ta sẽ bước vào kênh này với một tư duy đúng đắn ngay từ đầu để trong quá trình nghiên cứu không bị lạc hướng, cải thiện kỹ năng phân tích một cách nhanh chóng hơn. Bên cạnh thiệt thòi, nhà đầu tư cá nhân với số vốn nhỏ có những lợi thế như sau:

• Linh hoạt trong quá trình ra quyết định
• Tỷ suất sinh lời có thể đạt mức cao hơn ở quy mô nhỏ

Điều mà khi tiếp xúc với các nhà đầu tư, chúng tôi thấy thiếu sót nhiều nhất là về mặt chuyên môn – vốn là yếu tố dễ có được nhất trong ba yếu tố mà chúng tôi đã đề cập ở phần trước. Chuyên môn và tư duy có thể sẽ đồng hành cùng nhau, trong quá trình rèn luyện chuyên môn thì tư duy cũng sẽ dần thay đổi. Cũng trích từ cuốn sách của tác giả Inamori Kazuo, quá trình nghiên cứu đầu tư cũng là một sự lao động, kết tinh trí tuệ trong các quyết định và chính điều này vô tình “rèn giũa” nhân cách của chúng ta. Sự kiên trì, bình tâm và nhiệt huyết cũng sẽ mất dần trong quá trình này, nếu ai giữ được thì đó là kết quả sau cùng là chúng ta đã rèn luyện được thành công tính cách này bên cạnh hiệu quả đầu tư.

• Không có nhà đầu cơ thành công nào thiếu đi những hệ thống riêng và không ngừng cải tiến nó, vì thị trường sẽ học được “công thức” của bạn rất nhanh.
• Không có nhà đầu tư nào không trải qua hàng giờ nghiên cứu, đọc báo cáo thường niên, tài chính và các thông tin phi tài chính khác.

“Một trong sáu phép sửa mình trong Phật giáo chính là lao động”.

Thêm một câu nói khá nổi tiếng của Benjamin Graham “Investing is more intelligent when it is most businesslike” tức “Đầu tư thông minh nhất khi đầu tư giống với kinh doanh”.

Câu nói khá ngắn gọn này diễn tả đầy đủ và gợi ý cho nhà đầu tư cá nhân biết được chặng đường phía trước sẽ như thế nào. Tức khi kinh doanh bạn sẽ phải làm cơ bản các hoạt động sau:

• Nghiên cứu thị trường, quy mô của ngành, các chính sách và pháp lý liên quan tới ngành nghề chúng ta định kinh doanh.
• Các thức vận hành một doanh nghiệp, các quy định pháp lý khi thành lập một doanh nghiệp (vốn pháp định, cơ cấu tổ chức, nhân sự…)
• Mua hàng hóa đầu vào đối với doanh nghiệp thương mại, nguyên vật liệu đối với doanh nghiệp sản xuất từ nguồn nào, chất lượng có được đảm bảo và khả năng đàm phán với các nhà cung cấp.
• Thị trường đầu ra bao gồm đối tượng, khách hàng mục tiêu nào, độ tuổi bao nhiêu, không phải là sản xuất ra sản phẩm mà doanh nghiệp sẽ tiêu thụ được ngay, hay chỉ việc làm những động tác marketing hết sức đơn giản như: phát tờ rơi, chiếu quảng cáo lên tivi… sau đó đưa sản phẩm lên kệ và người tiêu dùng sẽ tự tìm tới. Điều này đòi hỏi quá trình nghiên cứu thị trường kĩ lưỡng và các chiến dịch marketing thật hiệu quả ở khắp các kênh quảng cáo.
• Đối thủ cạnh tranh của chúng ta, liệu thị trường mà ta hướng tới đang tồn tại những ông lớn thì nếu doanh nghiệp phát triển tới một quy mô nào đó họ sẽ nhảy vào thâu tóm chúng ta nếu chúng ta không có một lợi thế cạnh tranh và định vị rõ ràng về sản phẩm.

Vậy cơ bản một nhà đầu tư chứng khoán hiện nay hầu như chỉ làm được một phần rất nhỏ trong quá trình nghiên cứu, phân tích. Ví dụ :quan sát bảng điện đưa ra xu hướng của thị trường và ra quyết định. Nếu một người lạ tới gõ cửa nhà bạn và yêu cầu mượn 10 triệu đồng sau 1 năm họ sẽ trả lại 12 triệu đồng bạn có đủ tự tin để cho họ mượn? Câu trả lời hầu như sẽ là không nhưng khi đầu tư chứng khoán chúng ta lại dễ dàng đưa tiền hàng trăm, thậm chí hàng tỷ đồng cho một doanh nghiệp mà không rõ doanh nghiệp đó làm gì, kiếm tiền bằng cách nào, ông chủ là ai và kì vọng của mức sinh lời khi đầu tư là bao nhiêu. Đây là điều hết sức vô lý nhưng vẫn diễn ra hàng giờ, hàng ngày trên thị trường chứng khoán.

Từ quan sát ngoài thực tế, chúng tôi kể lại câu chuyện mà chúng tôi và các bạn đều thấy hàng ngày trên đường phố là những đứa trẻ con đá bóng bên vỉa hè, mải miết đuổi theo quả bóng và đôi khi chúng đá ra ngoài đường. Những đứa trẻ sẽ không hề biết sợ hãi, chúng chỉ dán mắt theo quả bóng lăn tới đâu và chạy ra nhặt, mặc cho xe cộ chạy qua rất nguy hiểm. Vì niềm vui, hân hoan và sự ngây thơ nên chúng sẽ không màng tới rủi ro nhiều. Đây là hình ảnh làm chúng tôi liên tưởng ngay tới những người “chơi chứng khoán”, họ chỉ biết mở một tài khoản, bỏ tiền vào mua cổ phiếu rồi dán mắt vào bảng điện, tất cả những gì họ quan tâm là xanh hay đỏ, tím hay xanh lơ. Những yếu tố nguy hiểm khác đang hiện hữu như xe cộ chạy ngoài đường cũng không đáng bận tâm. Để rồi khi rủi ro xảy ra thì thường sẽ “nhập viện” trong tình trạng đầy thương tích, hoặc các game thủ thường nói vui là “về thành dưỡng sức”.

Sau một quá trình đầu tư thua lỗ, chúng tôi quan sát thấy nhà đầu tư thường rút tiền ra bỏ vào kênh bất động sản cho nó “lành”, ít nhất với suy nghĩ đơn giản rằng đất chật người đông, “người sinh ra chứ đất không có sinh ra”. Mua một miếng đất, một căn hộ để cho thuê hay bán lại, hay mua đất nền chờ lên giá rồi bán lại. Nhưng mọi chuyện lại không đơn giản như vậy,những nhà đầu tư bất động sản chuyên nghiệp là những người chúng tôi tiếp xúc họ có những kĩ năng sau:

• Hiểu rõ về ngành, chính sách , pháp lý và quy hoạch của một khu vực, dự án.
• Hiểu phân khúc thị trường mình tham gia.
• Biết rõ giá cả của hầu như tất cả các giao dịch trong khu vực đó
• Có mối quan hệ trong ngành rộng lớn với danh mục đa dạng, dễ dàng tìm kiếm đầu ra.
• Có kĩ năng đàm pháp cực kỳ tốt, tư duy của họ sẽ luôn là “lời ngay lúc mua chứ không phải đợi mua xong chờ giá lên và bán chốt lời”. Đây cũng là yếu tố mà nhà đầu tư chứng khoán nên học hỏi.

Vậy câu chuyện sẽ không phải là bạn có bao nhiêu tiền mà vẫn là chuyên môn, kĩ năng và tư duy mà nhà đầu tư cần trau dồi trước khi “xuống tiền”. Cơ chế vận hành của bất động sản cũng không giống như cổ phiếu, giá bất động sản dựa trên cung cầu và không thể tìm ra giá trị thực của một bất động sản nhưng với cổ phiếu điều này là có thể vì nó dựa trên hoạt động kinh doanh của một doanh nghiệp. Doanh nghiệp ăn nên làm ra trong dài hạn giá cổ phiếu không thể đi xuống. Ở Việt Nam đa phần các kênh đầu tư bị giới hạn lại và chỉ có ba kênh phổ biến đó là tiết kiệm, chứng khoán và bất động sản. Thị trường chứng khoán đươc ra đời cũng vì hai mục đích :

1. Là kênh huy động vốn trung dài hạn cho doanh nghiệp

2. Kênh tiết kiệm, đầu tư cho dân chúng.

Chức năng thứ hai của thị trường chứng khoán đang bị hiểu sai và lạm dụng nhiều, các thế hệ người chơi chứng khoán thất bại và họ lại đi phổ biến những quan điểm sai lệch của mình cho thế hệ sau lâu ngày dẫn tới một hệ tư tưởng không đúng khi nghĩ về chứng khoán.

Vậy việc đầu tư khôn ngoan nhất khi giống với kinh doanh thì “độ khó” của hai việc này có thể nói là như nhau, nhưng đầu tư là một cấp độ cao nhất của kiếm tiền, tức còn “khó hơn” và cần nhiều kinh nghiệm hơn. Nhà đầu tư cá nhân cần bảo vệ mình bằng cách nào?

Câu trả lời chỉ có một là đọc thật nhiều, chọn lọc thông tin nếu việc kinh doanh chúng tôi đề cập phía trên cần đáp ứng các tiêu chí cơ bản đó, thì việc đầu tư cũng cần:

• Phân tích vĩ mô, ngành nghề của doanh nghiệp.
• Biết doanh nghiệp kiếm tiền bằng cách nào
• Hiểu được chuỗi giá trị trong hoạt động của doanh nghiệp tương tự như khi kinh doanh, các rủi ro liên quan.
• Hiểu được lợi thế cạnh tranh và đưa ra cơ bản các dấu hiệu nhận diện một ban điều hành không tốt.
• Kiến thức về định giá doanh nghiệp.

Cuối cùng, trong một môi trường kinh doanh và đầu tư ngày càng thay đổi trong cách “sở hữu”, cách “ tiêu dùng” của người dân, vì công nghệ ngày càng phát triển. Không những kĩ năng phải cải thiện mà việc trau dồi tự đúc kết những kiến thức mới cũng rất cần thiết. Triết lý của các nhà đầu tư huyền thoại sẽ làm kim chỉ nam cho chúng ta nhưng cách thức các doanh nghiệp vận hành cũng đã khác xưa rất nhiều buộc nhà đầu tư cũng phải nhìn nhận và rút ra những kinh nghiệm riêng cho mình, từ đó mới ra được một quyết định độc lập.

“Có thể chúng tôi chưa hoàn hảo, nhưng chúng tôi biết cách nỗ lực và học hỏi để trở thành nhà đầu tư giá trị” – VOT PARTNERS