5 trụ cột giúp đầu tư hiệu quả hơn

“Đừng để thời gian trôi qua thật lãng phí, hãy đọc và suy ngẫm để tạo ra giá trị bền vững trong tương lai” – VOT partners

Câu chuyện về lột xác để trở thành nhà đầu tư giá trị của Guy Spier đã truyền cảm hứng cho rất nhiều nhà đầu tư. Xuất thân là tầng lớp tri thức tốt nghiệp top 1% đại học Havard và có bằng master tại đại học Oxford, ông bước ra đời với thái độ muốn làm “bá chủ thiên hạ”, bắt đầu công vịêc tại D.H Blair một Ngân hàng đầu tư quy mô nhỏ nhưng khá nổi tiếng với những deal “khó”, một thương vụ mà các đơn vị khác từ chối lại là một cơ hội cho D.H Blair qua bàn tay phù phép của các chuyên gia dày dặn kinh nghiệm, hô biến một doanh nghiệp có vấn đề thành doanh nghiệp tốt qua mặt các nhà đầu tư và nhận về một khoản hoa hồng lớn.

Công việc của ông hàng ngày là đi tìm những doanh nghiệp như vậy, làm một bản phân tích càng chi tiết càng tốt sau đó các lãnh đạo sẽ phê duyệt. Nếu đây là một doanh nghiệp tốt thực sự, các nhân viên bộ phận Ngân hàng đầu tư sẽ chẳng thiết tha gì, nhưng nếu xấu thì đây sẽ là một deal rất đáng quan tâm. Ông cảm thấy ghê tởm với điều nay sau khi tốt nghiệp gần hai năm ra trường ông bị cuốn vào trong vòng xoáy của tiền bạc và danh vọng. Lạ thay số phận cũng sắp đặt khiến ông gặp hết khó khăn nay tới trở ngại khác. Deal đầu tiên ông kiếm được là sau 18 tháng làm việc tại đây, có thời điểm Warren Buffett về trường kinh doanh Havard để chia sẻ với các sinh viên, giai đoạn này Guy Spier chỉ cười “nhếch mép” và cho rằng Warren là một tay đầu cơ gặp thời, “mèo mù vớ được cá rán” nhờ may mắn và vươn lên. Sau khi thoát khỏi D.H Blair ông cảm thấy nỗi ám ảnh khó dứt và không tài nào tìm được một công việc trong các công ty mới vì hồ sơ đã dính một “vết nhơ” rất lớn. Người đầu tiên đặt niềm tin vào ông chính là cha của ông với số vốn 1 triệu đô la ban đầu, sau đó cha ông cũng giúp ông huy động thêm vốn từ những người bạn. Giai đoạn này ông bắt đầu tĩnh tâm, tìm đọc các tài liệu về đầu tư chứng khoán, tâm lý và các thể loại “self help” phát triển bản thân của Tonny Robbin. Một thay đổi nhỏ trong tư duy của ông tạo ra một bước tiến dài trong sự nghiệp sau này: “Khởi điểm của trí tuệ là khi ta đổ bớt ly nước đầy của mình để sẵn sang rót thêm những điều học được từ mọi người”. Năm 30 tuổi ông bắt đầu quản lý tiền của quỹ đầu tư Aquamarine, nghiên cứu sâu thêm vào tâm lý hành vi nổi bật là 24 nguyên lý sai lầm trong tâm lý con người của Charlie Munger, ông mất 18 tháng để thấu hiểu được các nguyên lý này, trao đổi và học hỏi từ người bạn thân Monish Pabrai (một nhà quản lý quỹ người Mỹ gốc Ấn), ông bắt đầu nhận ra được sức mạnh của lãi kép là một thuật ngữ tài chính hết sức đơn giản nhưng ông phải mất tới 5 năm để hiểu nó trên mọi khía cạnh của cuộc sống. Thông thường, người học tài chính hiểu đơn giảm đó là lãi sinh ra lãi khi được gộp vào vốn gốc, nhưng trong rèn luyện tri thức, tích lũy kinh nghiệm cho bản thân, điều này quả thực là cách duy nhất để một người trở nên tốt hơn mình của ngày hôm qua “không ngừng học hỏi một cách có hệ thống”, ông từng học marketing tại Havard nhưng khi tìm hiểu sâu vào, ông lại không tìm cách đánh bóng tên tuổi cho quỹ đầu tư của mình nữa, thay vào đó là sự biết ơn đối với cuộc sống, với tất cả mọi người xung quanh, ông thể hiện bằng cách viết thư cảm ơn tới họ. Đây cũng chính là cơ hội mở ra cho ông gặp được Monish Pabrai – người có ảnh hưởng rất lớn tới cuộc sống và triết lý đầu tư của ông. Sự soi sáng trí tuệ và thay đổi cuộc đời ông thực sự kể từ bữa ăn trưa từ thiện của ông và Monish Pabrai cùng Warren Buffett với số tiền quyên góp lên tới 650.000 USD, sau này được ông mô tả là “đáng giá đến từng đồng” , từ một người không mấy quan tâm tới Warren, ông sung sướng đến mức nào khi gặp được Warren trong “toilet” tại đại hội nhà đầu tư của quỹ Sequoia (được điều hành bởi Bill Ruane sau khi Warren đóng cửa công ty hợp danh của mình).

Sau đó, ông tìm cách mô phỏng mình giống với Warren, ông đọc mọi tài liệu về Berkshire Hathaway, các khoản đầu tư và phân tích chúng. Ông cố gắng mô phỏng hóa rằng, “trong trường hợp của mình Warren sẽ làm gì?”, Trong bữa trưa thân mật giữa hai gia đình Guy và Monish với Warren, ông đã khá ngạc nhiên bởi sự giản dị, thân thiện và chân thành của Warren, Guy mô tả “Warren trông không giống một trong những người giàu nhất thế giới”, một chi tiết rất thú vị trong buổi nói chuyện này khi được hỏi người mà Warren ao ước được cùng ngồi ăn trưa nhất đó chính là Isaac Newton, người mang tới ba định luật chuyển động và là sản phẩm của một thiên tài. Nhưng tài năng này đã không bộc lộ trong việc đầu tư, ông lỗ nặng khi đầu tư vào cổ phiếu của hang vận tải South Sea và về sau câu nói nổi tiếng “tôi có thể tính toán được chuyển động của các ngôi sao, nhưng không lường được sự điên rồ của con người”, nếu không bị tổn thương bởi lần thua lỗ này, rất có thể ông đã nghĩ ra định luật chuyển động thứ tư “Đối với nhà đầu tư nói chung, lợi nhuận giảm khi chuyển động tăng” là một cách ví von hết sức thực tế và hài hước của Warren, ông đã sống dưới thời mà “phong trào đầu tư mới” tức những nhà giao dịch theo kỹ thuật bùng nổ, những người muốn tìm kiếm lợi nhuận nhanh trong một khoảng thời gian ngắn sau đó chứng kiến sự không bền vững của phương pháp này trong những giai đoạn thị trường sụp đổ nhanh chóng. Buổi nói chuyện thân mật này khiến Guy Spier sắp đặt lại hết mọi thứ xung quanh mình, từ cách bố trí văn phòng làm việc, vật dụng xung quanh, máy tính cập nhật tin tức sẽ không để chung trong phòng làm việc. mà bố trí riêng một phòng với tên gọi là “bận rộn”, ông không để ghế ngồi trong phòng bận rộn này nhằm tạo một cảm giác khó chịu, khiến ông không mất hàng giờ tra cứu tin tức và dán mắt vào bảng điện. Ông không chắc được trong 10 năm mình sẽ chiến thắng được thị trường, nhưng bằng mọi cách phải nghiêng được “bàn cờ lợi thế” về phía mình bằng việc tối ưu hóa năng suất làm việc, nghiên cứu của ông. Tham gia những câu lạc bộ nhà đầu tư giá trị, ở đó có những con người hết sức mộc mạc, chỉ thuần là trao đổi thông tin, kinh nghiệm, phân tích khách quan chứ không đưa bất kỳ khuyến nghị mua/bán nào. Ông rút ra được một bài học rất hay là khi làm việc chung với những người giỏi, bạn không còn cách nào khác ngoài việc trở nên giỏi hơn. Sự thay đổi diễn biến tâm lý kéo theo hàng loạt các thứ thay đổi từ tư duy, triết lý tới cả số phận. Ở góc độ nào đó, đây là một sự thức tỉnh và chủ động nắm lấy số phận của mình. Hầu hết những nhà đầu tư thành công đều hiểu sâu sắc một vấn đề “môi trường, hoàn cảnh sẽ tác động tới lý trí”, điều ngược lại rất khó có thể xảy ra. Dám tách mình ra khỏi đám đông, sự xa hoa tráng lệ của thành phố New York mang lại nhiều giá trị cho ông hơn là sự mất mát.

Qua kinh nghiệm của ông cũng thấy được đầu tư giúp chúng ta hoàn thiện nhiều hơn các giá trị khác của cuộc sống hoặc chính sự chủ động hoàn thiện bản thân lại tác động tích cực lên kết quả của đầu tư, đây là mối quan hệ tương hỗ lẫn nhau. Kể từ khi thành lập năm 1997, Quỹ Aquamarine đã chiến thắng vượt thị trường 463%. Dưới đây là 5 trụ cột chính xoay quanh cuộc sống của một con người cũng như nhà đầu tư:

1. Tìm một phương pháp phù hợp:

Thông qua các tài liệu tham khảo, kiến thức tích lũy và cả kinh nghiệm, nhà đầu tư sẽ tìm được một phương pháp cho riêng mình, phù hợp với bản thân mình và hướng tới một mục tiêu sinh lời bền vững. Ngay cả trong đầu tư giá trị Warren Buffett cũng chia ra thành ba dạng cổ phiếu mà ông sẽ bỏ tiền vào đầu tư:

Cổ phiếu tổng quát: Thuộc dạng cổ phiếu được ông ví như “điều xì gà hút dở” theo trường phái đầu tư giá trị Warren kế thừa từ Ben Graham, trường phái này chủ yếu tìm kiếm các cổ phiếu bình thường tại một mức giá tuyệt vời và đôi khi có thể tác động bằng cách sở hữu cổ phần kiểm soát rồi chuyển giao cho các bên mua tiềm năng. Sau này khi quy mô công ty lớn lên ông dần thay đổi quan điểm mua các doanh nghiệp tuyệt vời tại mức giá tốt thì hiệu quả sẽ tối ưu hơn.

Cổ phiếu tính toán: các cổ phiếu dạng này phát sinh trong các giao dịch chiến lược, thường là các thương vụ M & A, khi giao dịch thành công ty bị mua lại thường có mức giá thị trường tăng trưởng đáng kể, ngược lại khi thất bại có thể thiệt hại khá lớn. Đầu tư vào các cổ phiếu này thường đòi hỏi sự đánh giá rất kĩ lưỡng.

Cổ phiếu kiểm soát: Sở hữu một lượng cổ phiếu lớn đủ để can thiệp vào ban điều hành nếu họ làm không tốt nhằm kiểm soát chi phí, tái đầu tư tiền mặt vào các tài sản sinh lời tốt hơn đồng thời làm những cuộc cải cách nhân sự lớn.

2.Tìm một hình tượng mẫu để học hỏi:

Như Guy Spier học hỏi nhiều từ Monish Pabrai và là một môn đệ hăng hái của Warren là một trong những lý do khiến ông thành công như ngày hôm nay. Về bản năng con người thường hay đặt câu hỏi khi họ thất bại, nhưng khi thành công thì tính kiêu căng và sự ngủ quên trong chiến thắng có thể làm họ hối hận sau này. Chính Warren trên con đường đầu tư đã thừa nhận may mắn khi tìm được “tấm bản đồ” từ thầy Graham trong cuốn Phân tích chứng khoán.

3.Phát triển bản thân ( Self help):

Giúp bản thân ta khám phá được thêm tiềm năng và những thế mạnh khác trong cuộc sống, ngoài ra những lớp học này khiến tinh thần các học viên thêm phấn chấn giúp họ giữ được ngọn lửa duy trì sự đam mê của mình. Tuy nhiên, một số lớp học ở Việt Nam lại biến tướng nó làm học viên rơi vào trạng thái quá phấn khích tới mức phải ra ngoài đường gào thét lên những mục tiêu hoang tưởng của mình.

4. Nghiên cứu về tâm lý học hành vi:

Đây là khía cạnh rất rất quan trọng đầu tư và bất kỳ ngành nghề nào cũng như rộng hơn nó bao trùm trong cuộc sống của một con người. Chẳng vậy mà Charlie Munger từng phát biểu rằng “một trong những mục tiêu quan trọng nhất của cuộc đời ông là giữ cho bản thân chừng mực nhất có thể”, mặc dù ông đã là một trong những người thông thái nhất thuộc top 5% những người cùng lứa tuổi khi nghiên cứu về vấn đề này. Nhưng ông vẫn chưa bao giờ hết ngạc nhiên với nó.

5. Khám phá những điều bí ẩn:

Có những sự vật, sự việc mà ngay cả khoa học cũng không giải thích được. Nhìn chung tâm lý của con người là tò mò, thích tìm kiếm sự mới lạ và việc khám phá những điều bí ẩn mang lại cho nhà đầu tư những trải nghiệm mới, giúp giải tỏa những căng thẳng, mệt mỏi và có thể tái tạo năng lượng cho não bộ hoạt động tốt hơn.